Thực phẩm thường được phân thành các nhóm chất khác nhau tùy thuộc vào thành phần chất dinh dưỡng có nhiều nhất trong thực phẩm đó. Thực phẩm cũng là nguồn cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng giúp trẻ em phát triển thể chất và tăng cường sức khỏe toàn diện. Vậy các nhóm chất dinh dưỡng nào có trong thực phẩm cần thiết nhất với trẻ? Các ba mẹ hãy theo dõi bài viết dưới đây để rõ hơn. 

Các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết với trẻ em

Bố mẹ có biết, chỉ cần cơ thể trẻ thiếu hụt một vài dưỡng chất cũng sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ. Đây cũng là nguyên nhân gây nên một số vấn đề thường gặp ở trẻ như biếng ăn, chậm lớn, suy dinh dưỡng, còi xương, thấp bé, hệ miễn dịch kém, dễ ốm, mất tập trung, trí nhớ kém,...

Do đó, để tạo nền tảng cho trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt, mẹ cần chú ý bổ sung các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ, bao gồm:

• Nhóm chất bột đường.

• Nhóm chất đạm.

• Nhóm chất béo.

• Nhóm Vitamin và khoáng chất.

Trong đó có 3 nhóm thực phẩm cung cấp năng lượng (được tính bằng Kilocalo, viết tắt Kcal) cho mọi hoạt động sống của con người gồm chất bột đường, chất đạm, chất béo được ví như “xe chạy phải cần xăng”. Nhóm thứ 4 không cung cấp năng lượng nhưng vô cùng quan trọng, khi thiếu sẽ gây những hậu quả xấu cho sức khỏe đó là các vitamin và khoáng chất, ví như “xe muốn chạy tốt còn cần có nhớt”.

Thực tế, mỗi loại thực phẩm trong tự nhiên thường chứa nhiều chất dinh dưỡng, nhưng với tỷ lệ nhiều ít khác nhau. Việc chọn lựa phối hợp thực phẩm một cách khoa học sẽ giúp cung cấp đầy đủ nhất các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Trẻ cần được bổ sung các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết

Vai trò của các nhóm chất dinh dưỡng đối với trẻ em

Dinh dưỡng luôn đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển thể chất cũng như trí tuệ ở trẻ em. Bởi vậy, chế độ ăn uống hằng ngày của trẻ cần được cung cấp đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết. Mỗi nhóm chất đảm nhận một số vai trò nhất định, hỗ trợ nhau giúp trẻ phát triển khỏe mạnh.

Chất bột đường (Gluxid/carbohydrat)

• Chức năng quan trọng nhất là cung cấp năng lượng, chiếm 60-65% tổng năng lượng trong một khẩu phần ăn. Cứ 1g Carbohydrat cung cấp 4 kcal năng lượng. 

• Cấu tạo nên tế bào và các mô.

• Hỗ trợ sự phát triển não và hệ thần kinh của trẻ.

• Điều hòa hoạt động của cơ thể.

• Cung cấp chất xơ cần thiết.

• Có trong các loại ngũ cốc, khoai củ: gạo, mì, bánh mì, nui, bún, miến, khoai lang, khoai môn, đường, bắp, bo bo, trái cây...

Chất béo (Lipid) - một trong các nhóm chất dinh dưỡng quan trọng

• Cung cấp năng lượng ở dạng đậm đặc nhất, 1g chất béo cung cấp 9 Kcal năng lượng.

• Nguồn dự trữ năng lượng (mô mỡ).

• Giúp hấp thu các vitamin tan trong dầu mỡ như vitamin A, D, E, K.

• Giúp sự phát triển các tế bào não và hệ thần kinh của bé.

• Có trong dầu, mỡ, bơ...

Chất đạm (Protid)

• Là nguyên liệu xây dựng tế bào cơ thể, các cơ, xương, răng…

• Nguyên liệu tạo dịch tiêu hóa, các men, các hormon trong cơ thể giúp điều hòa hoạt động của cơ thể, nguyên liệu tạo các kháng thể giúp cơ thể chống đỡ bệnh tật.

• Vận chuyển các dưỡng chất.

• Điều hòa cân bằng nước.

• Cung cấp năng lượng: 1g chất đạm cung cấp 4 Kcal năng lượng.

• Có trong thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, đậu xanh, đậu đen, đậu đỏ, đậu nành, tàu hũ...

Cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất giúp trẻ phát triển khỏe mạnh

Khoáng chất và vitamin rất cần thiết trong các nhóm chất dinh dưỡng

Cơ thể cần trên 20 loại vitamin và trên 20 loại khoáng chất cần thiết, có thể kể đến một số vitamin và khoáng chất sau. 

Canxi

• Là chất xây dựng bộ xương và răng.

• Giúp trẻ tăng trưởng và phát triển. 

• Tham gia vào các phản ứng sinh hóa khác: đông máu, co cơ, dẫn truyền thần kinh, hấp thu vitamin B12, hoạt động của men tụy trong tiêu hóa mỡ…

• Canxi tăng hấp thu khi chế độ dinh dưỡng đủ vitamin D, acid trong hệ tiêu hóa làm hòa tan canxi tốt hơn. Canxi bị giảm hấp thu hoặc bị đào thải nếu chế độ ăn nhiều acid oxalic, cafein, ít vận động thể lực.

• Khẩu phần thiếu canxi trẻ sẽ bị còi xương, chậm lớn, thấp chiều cao…

• Canxi có nhiều trong sữa, phomat, các loại rau lá màu xanh đậm, thủy hải sản, cá nhỏ ăn cả xương, sản phẩm từ đậu (ví dụ đậu hũ) ...

Sắt

• Sắt gắn với protein để tạo hemoglobin, còn gọi là huyết sắc tố trong hồng cầu để vận chuyển oxy đến khắp cơ thể, và tham gia vào các thành phần các men oxy hóa khử. 

• Cung cấp đủ sắt giúp phòng bệnh thiếu máu.

• Sắt có nhiều ở thức ăn động vật như thịt heo, bò, gà, cá, sữa công thức... đặc biệt nhiều trong huyết, gan... hoặc thức ăn thực vật như đậu, rau xanh...

Những thực phẩm chứa sắt

Kẽm

• Đóng vai trò quan trọng đối với chức năng tăng trưởng, miễn dịch, sinh sản.

• Giúp cơ thể chuyển hóa năng lượng và hình thành các tổ chức, giúp trẻ ăn ngon miệng và phát triển tốt.

• Thiếu kẽm khiến trẻ nhỏ chậm lớn, giảm sức đề kháng và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.

• Thức ăn có nguồn gốc động vật chứa kẽm có giá trị sinh học cao như thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, sò, ốc, hàu... hoặc trong mầm các loại hạt.

Iốt

• Là một chất rất cần thiết trong cơ thể với một lượng rất nhỏ chỉ 15 - 20mg.

• Iốt giúp tuyến giáp hoạt động bình thường, phòng bệnh bướu cổ và thiểu năng trí tuệ.

• Thiếu Iốt ảnh hưởng đến tăng trưởng và phát triển, đặc biệt là não bộ.

• Me đang mang thai thiếu Iốt dẫn đến hậu quả nặng nề như tăng tỷ lệ tử vong trước và sau khi sinh, trẻ sinh ra kém thông minh, đần độn…

• Sử dụng muối ăn có bổ sung Iốt là biện pháp chính phòng chống các rối loạn do thiếu Iốt.

Vitamin A

• Cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển cơ thể và bộ xương, giữ cho da và các niêm mạc (tiêu hóa, hô hấp, mắt..) được khỏe mạnh, không bị nhiễm trùng.

• Thiếu vitamin A: gây bệnh khô mắt, có thể gây mù, làm trẻ chậm lớn, giảm chức năng bảo vệ cơ thể, trẻ dễ mắc bệnh nhiễm trùng. 

• Các loại thức ăn thực vật như rau củ quả màu vàng cam như cà rốt, cà chua, bí đỏ..., rau màu xanh thẫm..., các thức ăn nguồn gốc động vật như gan, dầu gan cá, sữa, kem, bơ, trứng... chứa nhiều tiền vitamin A khi vào cơ thể và được chuyển thành vitamin A. Ngoài ra, vitamin A còn có nhiều trong thức ăn nguồn gốc động vật như thịt, cá..., đặc biệt trong gan.

Vitamin D

• Vitamin D giúp cơ thể hấp thu tốt canxi và phospho để hình thành và duy trì hệ xương răng vững chắc.

• Thiếu vitamin D gây giảm quá trình khoáng hóa ở xương dẫn đến còi xương ở trẻ nhỏ, người lớn gây loãng xương.

• Vitamin D có trong một số thực phẩm như dầu gan cá, nhất là ở các loại cá béo hoặc một số thực phẩm có bổ sung vitamin D như sữa công thức, bột ngũ cốc... Một nguồn lớn vitamin D được quang hợp trong da nhờ tác động của ánh nắng mặt trời.

Vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B12, PP...)

• Giúp cơ thể tạo ra năng lượng từ thức ăn.

• Bảo vệ da, các dây thần kinh và đường tiêu hóa.

• Và nhiều chức năng quan trọng khác.

• Có nhiều trong các thức ăn nguồn gốc động vật và thực vật như thịt, cá, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, rau xanh, rau đậu...

Vitamin C

• Bảo vệ cấu trúc của xương, răng, da, mạch máu và giúp mau lành vết thương.

• Giúp hấp thu sắt, canxi và acid folic.

• Có nhiều trong các loại rau quả tươi như cam, quýt, ớt xanh, dâu tây, cà chua, bông cải xanh, khoai tây, khoai lang...

Axit folic

• Cần cho sự phát triển, sinh trưởng bình thường của cơ thể, khi thiếu gây ra các bệnh thiếu máu dinh dưỡng, thường gặp ở phụ nữ có thai, cần uống bổ sung ở phụ nữ mang thai.

• Có nhiều trong các loại rau lá.

Cách phòng ngừa thiếu hụt chất dinh dưỡng ở trẻ em

Sau khi đã biết được tầm quan trọng của các nhóm chất dinh dưỡng, các mẹ nên chủ động bổ sung đầy đủ cho con để tránh tình trạng thiếu hụt dưỡng chất. Nếu các mẹ chưa biết bắt đầu như thế nào thì hãy áp dụng ngay một số cách sau:

• Cho trẻ bú mẹ trực tiếp ngay từ lúc mới sinh và bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

• Bắt đầu tập cho trẻ ăn dặm từ khi đủ 6 tháng.

• Ăn đủ 4 nhóm thực phẩm và nên ăn phối hợp nhiều loại thực phẩm từ 4 nhóm trên (trên 20 loại thực phẩm khác nhau).

• Ăn đủ theo nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể.

• Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

• Nên chú ý theo dõi chiều cao, cân nặng của trẻ từng tháng.

• Tẩy giun định kỳ cho trẻ.

• Khuyến khích trẻ vận động, tập luyện thường xuyên, vừa sức.

Đối với những trẻ đang trong giai đoạn vàng để phát triển thì chế độ dinh dưỡng luôn đóng vai trò tiên quyết. Do đó, các mẹ cần chú trọng xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng dưỡng chất cho trẻ. Bên cạnh việc đa dạng thực phẩm trong bữa ăn, các mẹ nên kết hợp bổ sung sữa GrowPus+ Biếng Ăn cho trẻ là dòng sữa. Mặc dù, em bé của mẹ không biếng ăn nhưng dòng sữa này cũng hỗ trợ bổ sung một số dưỡng chất thiết yếu để trẻ tăng cân và phát triển tốt.

Sữa GrowPLUS+ Biếng Ăn bổ sung dưỡng chất cho bé

• Vitamin nhóm B, Lysine, Sắt và Kẽm: Đây là nhóm vitamin và khoáng chất giúp kích thích bé ăn ngon miệng, cải thiện tình trạng biếng ăn, phát triển cân nặng ở trẻ.

• Chất xơ hòa tan FOS, Inulin: Giúp hệ tiêu hóa hoạt động khỏe mạnh, ngăn ngừa táo bón.

• Calci, Vitamin D3 và Kẽm: Hỗ trợ phát triển hệ xương và răng, tăng chiều cao tốt.

• Hệ Prebiotic kép 2’-FL HMO(2) và FOS/ Inulin, Selen, Vitamin A, E, C: Hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng cho trẻ.

Hy vọng bài viết trên đã giúp các mẹ biết được các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết với trẻ để bổ sung đúng cách. Nếu làm tốt điều này chắc chắn sẽ hỗ trợ trẻ phát triển một cách toàn diện mà không bao giờ mẹ phải lo lắng cơ thể trẻ thiếu hụt dưỡng chất.